Uitdagingen en lichtpuntjes
1. Stikstofbesluit
In mei 2019 stelde de Raad van State vast dat het stikstofbeleid van de overheid de natuur onvoldoende beschermt. Daarom mag er nu bijna geen extra stikstof meer worden uitgestoten. Het kabinet streeft naar vijftig procent minder stikstofdepositie in 2030.
De grootste vervuiling ontstaat door de aanleg van extra wegen, grotere stallen en uitbreiding van luchthavens. Ook bij nieuwbouwprojecten is sprake van (beperkte) stikstofuitstoot, met name door de inzet van groot materieel. De zogenoemde bouwvrijstelling zorgde geruime tijd dat de bouwsector geen vergunning nodig had voor de tijdelijke uitstoot van stikstof. Op 2 november vorig jaar zette de Raad van State daar een streep doorheen. Bouwbedrijven moeten nu voor elk project een berekening voor de stikstofuitstoot maken om aan te tonen dat het geen negatieve effecten heeft in beschermde natuurgebieden. Dat zorgt ervoor dat nieuwbouwprojecten vertraging oplopen, variërend van twee maanden tot een half jaar.
Doekle Terpstra: “Techniek Nederland lobbyt samen met onder meer VNO-NCW en Bouwend Nederland in Den Haag voor een realistische aanpak van het stikstofprobleem. Natuurherstel is belangrijk, maar er moet ruimte blijven om te bouwen om de grote woningnood op te lossen. Elektrificatie van materieel wordt gezien als een belangrijke maatregel om de uitstoot omlaag te brengen. Bovendien is alle nieuwbouw aardgasvrij, wat bijdraagt aan de energietransitie. De vereiste berekeningen zijn enorm tijdrovend en leveren forse bouwvertragingen op. Daarom bepleit Techniek Nederland samen met andere sectoren voor een praktischer systeem, waarbij niet ieder project een eigen berekening hoeft te maken.”
2. Ontwikkelingen op de personeelsmarkt
Goed nieuws voor de branche: steeds meer jongeren schrijven zich in voor een opleiding tot sanitair-installateur. Terpstra: “Het tekort aan technische vakmensen is groot, maar er zijn lichtpuntjes. Het aantal jongeren dat kiest voor een technische beroepsopleiding groeit. Het aantal leerlingen met het technisch profiel Produceren, Installeren, Energie (PIE) is dit schooljaar met 8 procent gestegen. Zo’n 4.971 leerlingen zitten nu in het derde studiejaar. Een deel daarvan gaat straks aan de slag in de sanitairtechniek. ”
Ook zij-instromers hebben steeds vaker interesse in een baan in de techniek. Inmiddels zijn zij goed voor 70 procent van de instroom in de branche. Een deel van deze zij-instromers kiest voor het loodgietersvak. Zij-instromers komen uit allerlei sectoren, maar vooral uit de zakelijke dienstverlening, handel, ICT, bouw, metaalsector, transportsector en andere techniekbranches.
De toestroom is weliswaar goed nieuws, maar het is nog niet voldoende om de uitstroom door vergrijzing te compenseren. “Er is nog een tekort van zo’n 2.500 loodgieters. In de hele technieksector gaat het om een tekort van twintigduizend technische vakmensen”, aldus Doekle Terpstra.
3. Connect2030: hoe zorg je ervoor dat je installatiebedrijf nog relevant is over 5 tot 10 jaar?
Op 28 september 2022 reikte Doekle Terpstra het rapport CONNECT2023 uit aan VNO-NCW en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het rapport stelt vast dat we aan de vooravond staan van een groot aantal transities. Bij vrijwel alle uitdagingen waar we voor staan, speelt techniek een doorslaggevende rol. Om succesvol te kunnen inspelen op de veranderingen, is niet alleen een cultuuromslag nodig. Installatiebedrijven moeten beschikken over ‘toekomstbehendigheid’. Doekle Terpstra: “De
toekomst kan niet precies voorspeld worden. Maar je kunt je organisatie er wel op voorbereiden dát die anders is dan vandaag. We hebben creatieve oplossingen, nieuwe zienswijzen en innovatieve technieken nodig. In 2030 en ver daarna.”
“ De toekomst kan niet precies voorspeld worden. Maar je kunt je organisatie er wel op voorbereiden dát die anders is dan vandaag.”
Aan CONNECT2030 is ruim een jaar gewerkt. De onderzoekbureaus TNO en Panteia hebben bij de totstandkoming samengewerkt met een team van deskundigen uit de
technieksector. De eerste drie thema’s zijn de grootste maatschappelijke opdrachten van dit moment. Met behulp van digitale hulpmiddelen en goed opgeleide mensen zou
de technieksector een toekomstbehendige bedrijfsvoering moeten realiseren, die de basis vormt voor het uitvoeren van die opdrachten. Met regelmatige toekomstverkenningen wil de technieksector een leidraad en inspiratie bieden voor onder andere installatiebedrijven.
CONNECT2030 is opgebouwd aan de hand van vijf centrale thema’s:
• Overal en altijd energie
• Gezond, schoon en veilig
• Circulaire wereld
• Volwassen digitalisering
• Human capital
Meer informatie over het belang van toekomstbestendigheid voor Nederland en de technieksector? Klik hier voor meer informatie.